Экономикалық даму фармацевтикалық нарықты дамытудың негізгі аспектілерінің бірі болып табылады. Өйткені, экономиканың өсуі денсаулық сақтау жүйесін қаржыландыруды және тиісінше медициналық тауарларды сатып алуды ұлғайтуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, халықтың әл-ауқатының жақсаруы бөлшек сауда сегментінің дамуына оң әсер етеді. Қазақстан экономикасы дамуын жалғастыруда, Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің Ұлттық статистика бюросының алдын ала деректері бойынша 2024 жылғы І тоқсанда ЖІӨ өсімі 3,8%-ды құрады. ЖІӨ-нің өсу қарқыны 2023 жылмен салыстырғанда біршама баяулады, бірақ айтарлықтай жоғары болып қала береді. Инфляция төмендеуін жалғастыруда және 2024 жылдың маусымында 8,4%-ды құрады. Сондай-ақ, халықтың табысының біртіндеп өсуін атап өткен жөн. 2024 жылдың басынан бастап АҚШ долларының бағамы кезең-кезеңімен төмендеді, алайда маусым айынан бастап Ұлттық валютаның әлсіреу үрдісі байқалды. Бұл басылымда Қазақстан Республикасы фармарынкасының негізгі көрсеткіштері көрсетілген. Материалды дайындау кезінде «Proxima Research International» компаниясының «PharmXplorer» нарықты зерттеудің аналитикалық жүйесінің Sell Out деректері пайдаланылды.

БӨЛШЕК САУДА НАРЫҒЫНЫҢ ЖАЛПЫ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ ЖӘНЕ НЕГІЗГІ ОЙЫНШЫЛАР

Экономиканың өсуі фармацевтикалық нарықтың дамуына ықпал етеді. 2024 жылдың І жартыжылдығының қорытындысы бойынша «дәріхана себетінің» барлық санаттағы тауарларын бөлшек саудада өткізудің жалпы көлемі 425,1 млрд теңгені құрады және өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 24% - ға ұлғайды. Қаптамада сату көлемі 11%-ға артып, 396,2 млн қаптаманы құрады. Дәрілік заттар нарығы да жоғары қарқынмен дамып келеді. Зерттелетін кезеңде дәрілік заттарды дәріханалық сату көлемі 326,5 млн теңгені және 253,0 млн қаптаманы құрайды, ал динамика көрсеткіштері тиісінше +22%-ды және +8%-ды құрайды (1-сурет).

1-сурет. Өткен жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда өсу/төмендеу қарқынын көрсете отырып, 2022-2024 жж.І жартыжылдығының қорытындылары бойынша «дәріхана себетінің» тауарларын және жеке дәрілік заттарды ақшалай және заттай мәнде бөлшек саудада өткізу көлемі

2024 жылы нарықтың ақшалай түрдегі дамуы негізінен физикалық тұтынудың өсуіне байланысты, мұны алмастыру индексінің жоғары көрсеткіштері дәлелдейді. 2023 жылы нарық негізінен инфляциялық құрастырушысымен дамыды (2-сурет).

2-сурет Өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 2022 жылғы қаңтардан 2024 жылғы маусымға дейінгі кезеңде дәрілік заттарды дәріханалық сату көлемінің ақшалай мәнде өзгеру индикаторлары

2024 жылғы маусымда «дәріхана себетінің» 1 қаптамасының орташа өлшенген құны 2023 жылғы маусыммен салыстырғанда 6%-ға өсті. Санаттар бойынша орташа өлшенген құнның ең үлкен өсуі дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдар үшін белгіленеді (3-сурет). Дегенмен, орташа өлшенген құнның өсуі бағаның өсуін ғана емес, сонымен қатар тұтынуды қымбатырақ препараттарға қайта бөлуді де көрсететінін түсіну маңызды.

3-сурет Өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда өсу/төмендеу қарқынын көрсете отырып, 2024 жылғы маусым қорытындысы бойынша «дәріхана себеті» тауарларының әртүрлі санаттарының 1 қаптамасының орташа өлшенген құнының динамикасы

Қазақстанның фармацевтикалық нарығы негізінен импортқа тәуелді, алайда отандық препараттардың үлесі біртіндеп артып келеді. МАТ көрсеткіші бойынша 2024 жылғы маусымда отандық препараттардың үлесі ақшалай мәнде 13%-ды табиғи және заттай мәнде 25%-ды құрады (4-сурет).

4-сурет 2022 жылғы қаңтардан бастап 2024 жылғы маусымға дейін ақшалай және заттай мәнде отандық және шетелдік өндірілген дәрілік заттарды дәріханалық сатудың құрылымы

2024 жылдың І жартыжылдығында дәрілік заттарды ақшалай түрде дәріханалық сату көлемі бойынша көшбасшылар «Штада-Нижфарм», «Санто» және «ВОРЛД МЕДИЦИН ГРУПП» компаниялары болды. Сонымен қатар, топ-10 компанияларының көпшілігі 2022 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда нарықтағы үлесін арттыра алды. Брендтер арасында ГЕПТРАЛ, КРЕОН және ТЕРАФЛЮ (5-сурет).

5-сурет. 2024 жылғы І жартыжылдықтың қорытындысы бойынша ақшалай мәнде бөлшек саудада өткізу көлемі бойынша Топ-10 маркетингтік ұйымдар мен дәрілік заттар брендтері

Биологиялық белсенді қоспалар (ББҚ) сегментінде бөлшек сауда көлемі бойынша көшбасшылар «Эвалар», «ВОРЛД МЕДИЦИН ГРУПП» және «Юнифарм Инк» компаниялары болып табылады. Ал ең көп сатылатын брендтер – ДЕТРИМАКС, ФЕРТАЛЬ және ФЕМИБИОН (6-сурет).

6-сурет. 2024 жылғы I жартыжылдықтың қорытындысы бойынша бөлшек саудада сату көлемі бойынша топ-10 маркетингтік ұйымдар мен ББҚ брендтері ақшалай мәнде

ДӘРІХАНАЛАР

2024 жылдың І жартыжылдығының қорытындысы бойынша «БИОСФЕРА», «ЗЕРДЕ-ФАРМА» және «РАУЗА-АДЕ» (7-сурет). 2024 жылдың маусымындағы жағдай бойынша ең үлкен дәріхана желісі 382 дәріханаға иелік етеді және жалпы айналымның 7,35% жинайды. Өңірлер бөлінісінде 2024 жылғы қаңтар-маусым кезеңіндегі дәріхана желілерінің орташа айлық тауар айналымы бойынша көшбасшылар Алматы, Астана және Шымкент қалалары болып табылады (8-сурет).

7-сурет. 2024 жылдың І жартыжылдығының қорытындысы бойынша тауар айналымы бойынша топ-10 дәріхана желісі

8-сурет. Аймақтар бойынша дәріханалардың орташа айлық айналымы 2024 жылғы қаңтар-маусым және дәріханалар саны 2024 жылғы маусымдағы жағдай бойынша

АУРУХАНА СЕГМЕНТІ

Госпитальдық сегментінде ақшалай тұтынудың өсуі де тіркеледі. 2024 жылдың I жартыжылдығында ұлттық валютадағы дәрі-дәрмектерді тұтыну өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 23,5%-ға өсті. Сонымен қатар, тұтыну табиғи түрде 11,6%-ға төмендеді, бұл қымбатырақ препараттарды сатып алуды көрсетуі мүмкін (9-сурет).

9-сурет 2022-2024 жж. І жартыжылдығының қорытындысы бойынша дәрілік заттарды госпитальдық тұтыну динамикасы

ҚОРЫТЫНДЫЛАР МЕН БОЛЖАМДАР

Қазақстан Республикасының макроэкономикалық көрсеткіштері жақсаруда. 2024 жылдың I жартыжылдығының қорытындысы бойынша фармацевтикалық нарық ақшалай да, заттай да айтарлықтай жоғары өсу қарқынын көрсетеді. 2024 жылдың II жартыжылдығында сарапшылар дәрі-дәрмектерді бөлшек саудада сатудың баяулауын, тіпті олардың құлдырауын күтеді. Алайда, 2024 жылдың қорытындысы бойынша дәрілік заттарды бөлшек саудада өткізу нарығының базалық сценарий бойынша шамамен 10%-ға өсуі күтілуде (10-сурет).

10-сурет Қазақстан Республикасының дәрілік заттар нарығын ұлттық валютада дамыту болжамы.

«Proxima Research» компаниясының кәсіпқойлары әрқашан клиенттерге көмекке келеді, кез келген күрделіліктегі мамандандырылған маркетингтік зерттеулер жүргізеді және консультациялық қызметтер көрсетеді. Фармацевтикалық нарықтың болашағына көз жүгіртуге көмектеседі - тапсырыс берушінің қалауы бойынша олар әртүрлі макроэкономикалық көрсеткіштерді ескере отырып, нарықтық жағдайдың дамуы туралы қысқа, орта және ұзақ мерзімді болжамдар жасайды. Осындай қолдаудың арқасында фармкомпаниялар нарықтағы позицияларын жақсарта алады, әрдайым жағдайға ие болады және трендте болады.

Контакттер: https://proximaresearch.com/kz/ru/

E-mail: Адрес электронной почты защищен от спам-ботов. Для просмотра адреса в браузере должен быть включен Javascript.

Телефондар: +7 727 293 58 97, +7 727 293 58 96, +7 727 292 04 38

Facebook: https://www.facebook.com/PROXIMARESEARCH

LinkedIn: https://www.linkedin.com/company/proxima-research